Cichy bunt kobiet w chustach
Ebru Buyukda? zaproponował miejsce spotkania czego nie czułaby się komfortowo kilka lat temu: restauracja w najlepszej lokalizacji w Stambule. Daleko w dole lśni Bosfor. Promy pasażerskie przepływają przez prądy między europejskim a azjatyckim wybrzeżem 13 milionów metropolii. Z domów po obu stronach wystają dziesiątki minaretów. Jest to pogląd, który kiedyś był zarezerwowany dla świeckiej elity Stambułu, a nie pobożnych kobiet, takich jak Ebru Buyukda. Na przestronnym tarasie kelnerzy serwowali koktajle lub białe wino na zachód słońca. Ale nawet menu drinków miałoby Ebru Büyükda? sygnały: To nie jest twoje miejsce! Byłoby to jak w każdym innym miejscu w Stambule: najbardziej eleganckie restauracje w mieście, najpiękniejsze dzielnice, najlepsze miejsca pracy - to wszystko były dekady przywilejów świeckich Turków, zwolenników założyciela państwa Mustafy Kemala Atatürka, który udał się do Europy.
„Chusty kobiet” i „Islamska burżuazja”
Ale od czasu rządzenia AKP w Turcji od 2002 r. Islamska „Partia Sprawiedliwości i Postępu” z premierem Recepem Tayyibem Erdoğanem odwraca wiatr. „Islami burjuvazi”, islamska burżuazja, tak nazywa się nowa klasa średnia: są konserwatystami, którzy przeszli ze skromnych wiejskich warunków do wielkich miast. Turecki cud gospodarczy ostatnich lat przyniósł im także dobrobyt. I chcą to teraz pokazać. „Panie Ober, proszę Sahlep!” W eleganckiej i drogiej restauracji „Messt” dostosowano ją do potrzeb nowej wiernej i bogatej klienteli. Bez alkoholu. Ebru Büyükda?, 37 lat, ma sundowner zrobiony z ekstraktu z mleka husky i korzenia orchidei, szarpie jedwabną chustę, pod którą ukryła włosy, i patrzy z zadowoleniem w dal. Na jej palcach błyszczą srebrne pierścienie. Przed nią na stole kobieta z Stambułu rozpowszechniła insygnia miejskiej elity: iPhone'a, iPada - obok stosu błyszczących czasopism. Büyükda? jest redaktorem naczelnym „Âlâ”, nowego przewodnika po stylu dla Wierzącego Turka. Każdego miesiąca broszura pokazuje czytelników: Kobiety mogą być religijne i jednocześnie prowadzić eleganckie życie.
Wysokie obcasy, iPod, obcisłe dżinsy: Prorok nie zabronił
W redakcji „Âl” prawie wszyscy noszący chusty pracują z Ebru Büyükda? razem
Wiadomość przychodzi: Całe pokolenie młodych kobiet dumnie i pewnie pokazuje swoje przekonania religijne. Według dziennika „Hürriyet”, od 60 do 70 procent wszystkich tureckich kobiet, noszą Türban - to jest chusta tutaj. „I jest coraz więcej”, mówi Ebrü Büyükda.
Motto „Âl” brzmi: Dopóki osoba muzułmańska przestrzega islamskiego stroju, ubiera się w czysty sposób i pokazuje skórę tylko na twarzy i dłoniach, dozwolone jest to, co przyjemne. Highheels Alexandra McQueena, trencz Patrizii Pepe lub chude jeansy Guess - Prorok nie zabronił! Oprócz inspiracji modą daje Ebru Büyükda? oraz około 20-osobowy zespół stałych i niezależnych porad kosmetycznych i dietetycznych. „Po prostu normalne problemy kobiet”, mówi redaktor naczelny. „Ale zawsze mamy na myśli Koran”. Jesienią przypomina się, aby wykorzystać zimną porę roku na spacery i gorące kąpiele - ale także do wewnętrznego odwrotu. Nakład wynosi 20 000 egzemplarzy.
W przeszłości osoby noszące chusty w Stambule były praktycznie niewidoczne. Żyli ze swoimi rodzinami z dala od lepszego społeczeństwa na przedmieściach i w głębi lądu Anatolii. Zostali wygnani z budynków publicznych, szkół i uniwersytetów. Stambuł, flagowa metropolia kraju, jest pełen nowych mocy: drogie budynki komercyjne i osiedla mieszkaniowe budowane są z wielką prędkością. Miasto się rozrasta, a nad słynną ulicą handlową w modnej dzielnicy Beyoglu rozciąga się szeroki, niekończący się strumień ludzi. „Islami Burvazi” jest dumny ze swoich nowych symboli statusu.
„Dobry wygląd jest bardzo ważny”, mówi „Âlâ” -Chefin Buyukda ?. Zdanie, które brzmi powierzchownie - ale wiele mówi o nowych pobożnych kobietach. Niepozorna i niezauważalna, jak jej matka i babcia latają przez życie - tego nie chce już młode pokolenie religijnych kobiet.
Dla Nurdana Içka życie bez chusty nie było właściwe
Przez wiele godzin Nurdan Içk stylizował modele. 24-latek pracuje dla „Etesettür”, internetowego portalu mody Frommen für Fromme. Walczyła, ale była zadowolona, jest teraz, krótko po zamknięciu. „Wspaniale jest pracować z ludźmi o podobnych poglądach” - mówi Içk.„Zawsze się modliłem i głęboko w sobie długo pragnąłem żyć Koranem, ale jak dziś patrzę, mógłbym zapomnieć o studiach”, mówi badacz mediów, patrząc na siebie. Nosi niebieskie dżinsy, pomarańczową bluzkę, kamizelkę z futrzanym kołnierzem i elegancko zawiązany turban. „Nie pozwolono mi pojawić się na uniwersytecie”. Przez wzgląd na karierę Içik odłożyła na bok swoje przekonania, przyjęła świecki kodeks ubioru. Brak chusty na wydziale! To było dla niej tak normalne, jak zakładanie minispódniczek, chodzenie na bary i koncerty, czy też dmuchanie włosów dwa razy w tygodniu u fryzjera. Prowadziła barwne życie młodej kobiety - a jednak nie czuła się dobrze w jej głębi.
Tylko w kwietniu ubiegłego roku Kiedy miała dyplom w kieszeni i pierwszą pracę jako asystentka rektora uniwersytetu, miałem wrażenie: teraz mogę sobie pozwolić na założenie chusty. Pokazał jej nawet nocny sen: jesteś gotowy! Przyjaciel pokazał jej, jak założyć sukienkę na włosy, końce owinięte wokół szyi i elegancko zawiązane na szyi. Zauważyłem szybko: zmiana wymaga trochę przyzwyczajenia. Dla siebie - kiedy wychodzi, zamawia Colę zamiast koktajlu jak w przeszłości - ale o wiele więcej dla innych: „Przestań!”, Zadzwoń do jej starych przyjaciół, kiedy zobaczą, że jestem w chuście. Jej prywatna decyzja o założeniu chusty jest polityką „no-go” dla pozostałych.
Prokurator Ci? Hac? Softao? Lu obawia się praw kobiet w swoim kraju.
Dla wielu świeckich Turków chustę uważa się za znak doskonałości wychłodzenia. Konserwatyści argumentują na odwrót: „Kobieta ubrana w chustę na uniwersytecie przypomina sekretarzom, że ich przywileje słabną” - napisał komentator gazety. Na przykład na uniwersytetach: przez dziesięciolecia ukończenie uniwersytetu publicznego było przywilejem, który można było uzyskać tylko na warunkach świeckich. Nastąpiła gorzka walka, gdy AKP kilka lat temu chciała znieść oficjalny zakaz noszenia chust. Zgodnie z prawem noszenie chust jest nadal niedozwolone - ale rada uniwersytecka narzuciła, że profesorom nie wolno już wyrzucać uczniów z sali wykładowej. Jednak w budynkach użyteczności publicznej, takich jak banki czy szpitale, zakaz noszenia chusty jest nietknięty.
Tylko jedna na pięć tureckich kobiet jest zatrudniona a kobiety, które zakrywają włosy, są jeszcze trudniejsze na rynku pracy niż osoby noszące chusty. Na przykład inżynier ma do czynienia z instytucjami publicznymi raz za razem. W przypadku chusty jest to niemożliwe. „Można poczuć, jak religia zajmuje coraz więcej przestrzeni”, mówi adwokat praw kobiet w Stambule Ci? Hac? Softao? Lu. „W moim rodzinnym mieście na wybrzeżu Morza Czarnego restauracje i kawiarnie były otwarte dla tych, którzy nie pościły w Ramadanie, ale dziś są zamknięte dla wszystkich, nawet w kosmopolitycznym Stambule, kiedy jesz na ulicach w czasie miesiąca postu”.
„Nawet z chustką jestem tą samą osobą”
Z troską 32-latek patrzy, jak policja dostaje coraz więcej mocy, jak rząd postępuje przeciwko krytykom z całą surowością i aresztowaniami. Zeszłego lata rząd wywołał szalejące protesty, ponieważ pozwolił na aborcję tylko do czwartego tygodnia ciąży - a więc w rzeczywistości zakazać - chciał. „Aborcja nie ma miejsca w naszym systemie wartości” - zapowiedział premier Erdo i nie pozostawił wątpliwości co do tego, czego oczekuje od kobiety: każda para małżeńska powinna mieć co najmniej troje dzieci i tym samym zabezpieczyć przyszłość Turcji. „Byłoby o wiele pilniej zrobić coś w sprawie przemocy domowej wobec kobiet w Turcji” - mówi prawnik. Jego własna żona - nosząca chustę i matka czworga dzieci - z dumą prezentuje premiera na przyjęciach państwowych: Emine Erdo? An jest czymś w rodzaju nowego konserwatywnego wzoru do naśladowania. Nawet Hayrünnisa Gül, żona tureckiego prezydenta, z chustą na głowę i haftuje wielu religijnych muzułmanów jako wzór do naśladowania. Nie tylko dlatego, że mówi: „Jestem nowoczesną kobietą” - ale także dlatego, że jest taka pewna siebie w modzie.
Tymczasem świeccy i pobożni ludzie wolą pozostać pod sobą. Często mieszkają w oddzielnych dzielnicach, chodzą do różnych kawiarni, restauracji i klubów sportowych. Miejsca bezalkoholowe, takie jak „Messt” na zielonym wzgórzu nad Bosforem, są teraz ostoją nowo bogatych zakonników. Z wielką pompą świętują swoje wesela, spotykają się na brunch lub sundowner-Sahlep. I ciesz się ich odosobnieniem od nikczemnego świata swoich rodaków po drugiej stronie Bosforu w partyjnej dzielnicy Beyoglu. „W barach można spojrzeć na mnie z boku, dlatego wolę nie jechać” - mówi redaktor naczelny „Âlâ” Büyükda.
Twój telefon dzwoni, patrzy na zegar. Ma dwoje dzieci, dziewczynki, 7 i 13 lat.Oboje powinni pewnego dnia zdecydować, czy chcą nosić chustę na głowę. „Chciałbym tego, ale mój mąż i ja nie będziemy naciskać” - mówi Büyükda. Sama postanowiła założyć turban, gdy miała 27 lat. Wcześniej, podczas nauki, nie byłoby to możliwe.
Każdego dnia poświęca czas na pięć modlitw co musi zrobić dobry muzułmanin. Podczas popołudniowych i popołudniowych modlitw codzienna praca redaktora naczelnego zatrzymuje się, a spojrzenie Büyükdy na Mekkę. Wie: Jest wiele młodych kobiet, które chcą iść własną drogą, tak jak one. Czuje się do nich zobowiązana. Ale nie chce, aby front społeczny w jej kraju dalej się stwardniał. Na przykład nowy edytor mody „Âlâ” nie nosi chusty na głowę. „Ale podziela nasz konserwatywny styl życia i nigdy nie pokazałaby zbyt wiele skóry”, mówi szef „ala”. Nurdan Içk chce również, aby inni zrozumieli: „Tylko dlatego, że mam na głowie chustę, nie oczekuję, że moi przyjaciele zrobią to samo, inaczej się ubieram, ale wciąż jestem tą samą osobą” - mówi im. „Chusta po prostu daje mi spokój i wewnętrzny spokój”. To naprawdę wszystko.
Walka o wiarę
Klimat polityczny w Turcji, Zwłaszcza w dużych miastach, od czasu rządzenia AKP, wpływowa partia islamska pod przewodnictwem premiera Erdo? Konserwatyści również skorzystali z boomu gospodarczego w Turcji. Jednak nowe publiczne zobowiązanie do chusty dotyczy wielu świeckich Turków jako oznaka zacofania. Widzą w nim symbol politycznego islamu i nowy trend w chustę jako wyzwanie dla wolności i zachodniego stylu życia.
